Nieuwsbrief! Stand van zaken in de tussenstap bij het Ventilus-proces
Wat voorafging.
Dankzij ons protest, heeft het planteam van Dienst Omgeving Vlaanderen rond de jaarwisseling, vastgesteld dat er bijkomend onderzoek en overleg nodig is. Er werd dus een onvoorziene tussenstap ingelast die ze voor de zomer van 2020 willen afronden. Deze stap maakt duidelijk dat dienst Omgeving Vlaanderen niet wil nalaten om tijdens de verdere uitwerking van het Ventilus-project ook actiegroepen en omwonenden inspraak te geven. Doordat jullie via de suggesties en het bijwonen van de barbecue massaal jullie bezorgdheid getoond hebben, voelen zij zich genoodzaakt ook de burgers te raadplegen. De bezorgdheid van duizenden kunnen zij niet naast zich neerleggen.Eind december werd de tussenstap voorgesteld aan enkele leden van Burgerplatform Leefbaar E403 vzw en de vertegenwoordigers van alle andere actiegroepen langs het traject (Zedelgem, Sterrenheuvel, Bosmolens Zuid, Ingelmunster, Jabbeke,…). We maakten toen ook ons gemeenschappelijk standpunt over van alle gegroepeerde omwonenden langs het traject. Dat werd voorgelezen en aan het bevoegde kabinet bezorgd.Het bijkomend onderzoek wordt opgesplitst in verschillende onderdelen: technologie, landbouw, gezondheid, vogels en vergoedingen. Wil je daaromtrent je geheugen nog even opfrissen, lees dan onze vorige nieuwsbrief.Na de bekendmaking van bijkomend onderzoek bleef het lange tijd stil, tot 30 april 2020.
Nieuwe ontwikkelingen.
Op dinsdag 30 april werden de vertegenwoordigers van de omwonenden uitgenodigd voor een onlinetoelichting, gelet op de Corona-maatregelen. De onderwerpen waren: de stand van zaken van de dubbelcheck van de technologie, de klankbordgroep gezondheid, studieopdracht rond landbouw en het Ruimtelijk Veiligheidsplan. Er was mogelijkheid tot vraagstelling maar niet tot inspraak en eventuele bijsturing. Op 8 mei, werd een nieuwsbrief verstuurd door Ventilus met min of meer hetzelfde wat op de online toelichting werd gezegd. Voor wie deze nieuwsbrief niet ontving, hierbij de link.
Agenda mag duidelijk geen vertraging oplopen.
Ondanks de Coronacrisis blijft het de ambitie van het planteam om voor de zomer van 2020 een scopingnota klaar te hebben. Daarin zal worden omschreven welke trajecten verder onderzocht worden en hoe dat zal gebeuren. Om de voortgang van het planproces niet in gedrang te brengen, verlopen alle contacten met de leden van het planteam en de experten nog enkel digitaal of schriftelijk.
Er is nu in eerste instantie al nieuws over de onderdelen technologie en gezondheid.
Er komt een dubbelcheck technologie.
Dit is een zeer belangrijk onderdeel van het bijkomend onderzoek. Experten krijgen een schriftelijke vragenlijst en zullen studies beoordelen. Zij moeten de verschillende technologische mogelijkheden (bovengronds, ondergronds, wisselstroom, gelijkstroom) onderzoeken. Op basis van hun eigen expertise zullen zij bestaande studies en extra studies beoordelen. Aan de hand daarvan zal het planteam van de Dienst Omgeving Vlaanderen een nota opstellen die zal voorgelegd worden aan een stakeholdergroep (= belanghebbenden), waar wij als omwonenden deel van uitmaken.
Uiteindelijk wordt toch een procesbegeleider aangesteld.
In de aangepaste procesnota is voorzien om een onafhankelijke ervaren procesfacilitator te voorzien. Er werd een openbare aanbesteding uitgeschreven, maar er kwamen geen kandidaten opdagen. De externe procesbegeleider zou voorstellen doen omtrent de criteria voor aanstelling van de experten. Hij zou ook de spelregels vastleggen voor de aanstelling van de experten en de stakeholdergroep en hoe het bijkomend onderzoek moet verlopen. Dit is uiteindelijk toch niet gebeurd. In plaats van verder te zoeken hebben ze de keuze gemaakt om dit zelf in handen te nemen.
Nu heeft het planteam van de Dienst omgeving Vlaanderen dus zelf de criteria voor de aanstelling van de experten vastgelegd. Over deze criteria werd ook geen overleg gepleegd met de stakeholdersgroep. Burgerplatform Leefbaar E403 en de andere vertegenwoordigers van de omwonenden staan niet achter de éénzijdige beslissing om geen onafhankelijke externe coördinator te voorzien. Wij beschouwen dat als een huis zelf bouwen, wanneer we geen aannemer vinden. Vandaag kregen we echter bericht dat er toch een procesfacilitator gevonden werd.
Intussen zijn echter wel al zes experten technologie aangeduid.
We waren dan ook verrast dat er ondertussen al zes experten aangesteld werden op basis van de zelfgekozen criteria van het planteam. De samenstelling van het expertenteam is wat ons betreft te éénzijdig. Zo zijn er enkel Belgische en Nederlandse experten gevraagd. Nochtans is er ook in Duitsland en Engeland ervaring met het aanleggen van de diverse technologische oplossingen, die mogelijks hier een oplossing kunnen bieden. Veel van de aangestelde experten zijn actief in de Belgische academische wereld of actief bij TenneT, de netbeheerder actief in Nederland. Meer info over hoe de Dienst Omgeving tot de aanstelling van de experten gekomen is en wie de experten zijn vind je hier op de website van Ventilus.
Omwonenden ondervertegenwoordigd in de stakeholdergroep ?
Eenmaal het planteam de nota over de technologiekeuze klaar heeft, zal dit toegelicht worden aan de stakeholdersgroep met vertegenwoordigers uit de lokale besturen, landbouw, natuur, werkgevers, Elia, en de georganiseerde omwonenden. Het aantal vertegenwoordigers wordt door de Dienst Omgeving Vlaanderen sterk beperkt om “het geheel werkbaar te houden”.
Slechts drie vertegenwoordigers van de omwonenden over het hele traject van Jabbeke tot Izegem zijn toegelaten, ten opzichte van 6 bij de gemeente. Dat vinden wij niet kunnen en hebben dit ook zo gecommuniceerd.
Zij stelden ons voor een bijna onmogelijke opdracht om tot 3 vertegenwoordigers te komen vanuit een heel gevarieerde groep georganiseerde omwonenden. We voelen ons hier niet comfortabel bij. De omwonenden hebben zich spontaan gegroepeerd in 6 verschillende groepen langs het traject. Die 6 groepen hebben hetzelfde doel, namelijk duurzaam energietransport, met leefbaarheid en gezondheid als eerste prioriteit.
Ondanks dit gemeenschappelijk doel, wensen wij niet als één groep gezien te worden, gezien de keuze voor een bepaalde technologie voor elke groep een andere impact kan hebben en er dus tegenstrijdige belangen kunnen ontstaan. We hebben dan ook de vraag gesteld om met zes personen aanwezig te kunnen zijn op de toelichting van het dossier technologiekeuze. Iedere groep wil immers aanwezig zijn om vooral de finesses ivm de technologie te begrijpen en die op een correcte manier te vertalen naar de situatie en de belangen van de mensen die hij of zij vertegenwoordigt.
Ook vandaag heeft dienst Omgeving ons laten weten dat ze akkoord kunnen gaan met ons voorstel van 6 vertegenwoordigers !
Ook klankbordgroep gezondheid snel en onvoldoende internationaal.
Een klankbordgroep gezondheid werd opgericht om duidelijkheid te scheppen over de studies en (mogelijk) effecten van hoogspanning op de gezondheid. Een aantal experten zal via de inbreng van kennis en expertise de bestaande onderzoeken valideren. Verder hebben wij in een gemeenschappelijke mail van alle vertegenwoordigers van de omwonenden nog eens herinnerd aan de zes vragen die we eind vorig jaar gesteld hadden.
Ook hier stellen wij ons de vraag of de samenstelling van de groep voldoende internationaal is. Wij kunnen ons niet van het idee ontdoen dat het onderzoek in deze tussenstap vooral snel moet gaan. Wat de taalbarrière betreft, bestaan er hele goede tolken. We leven in Europese context, dus de taal kan geen probleem zijn.
De klankbordgroep gezondheid zal het planteam adviseren gedurende het ganse proces. Toelichting en of overleg met een stakeholdersgroep is bij het onderzoek over gezondheid niet voorzien. Meer informatie over de werking en samenstelling van deze klankbordgroep gezondheid, vind je hier op de website van Ventilus
Weinig geweten over onderzoek landbouw en onderzoek toch bijna afgerond.
Het onderzoek door het ILVO werd al aangekondigd in de vorige nieuwsbrief bij de jaarwisseling. Dit onderzoek werd blijkbaar al een tijd geleden opgestart waardoor het tegen juni 2020 klaar zal zijn. Het onderzoek gebeurt via een literatuurstudie en via diepte-interviews met landbouwers die bestaande hoogspanningslijnen of -kabels op hun bedrijf hebben. Over de inhoud van het interview en welke landbouwers ondervraagd zullen worden is momenteel niets bekend. Vermoedelijk worden ook landbouwers ondervraagd die vergoed werden voor de ongemakken van een hoogspanningsleiding boven hun bedrijf.
Onderzoek rond vogels werd een actualisering van vroegere studie.
Een studie die Elia in 2012 door Natagora en Natuurpunt heeft laten opstellen om het risico op draadslachtoffers per zone in kaart te brengen werd ondertussen geactualiseerd met alle beschikbare gegevens tot en met 2019. Recente evoluties in de belangrijke vogelleefgebieden zijn daarbij meegenomen De resultaten van deze studie, die betrekking hebben op Ventilus, worden opgenomen in de plan-MER.
Geen nieuws over vergoeding voor waardevermindering.
Hieromtrent is er niet meer nieuws dan bij de jaarwisseling. Het planteam van de Dienst Omgeving Vlaanderen heeft aan Elia gevraagd om de vergoedingspolitiek te herevalueren. Daarvan zegt men nu dat er ook nieuwe inzichten kunnen worden meegenomen als die zouden blijken uit bovenstaande onderzoeken. Het is de bedoeling om de vergoedingspolitiek later in het plan te laten beoordelen door de Vlaamse Regering.
Besluit
We zien duidelijk dat de dienst Omgeving Vlaanderen niet heeft stilgezeten en de vooropgestelde timing van het project wil behouden.
Dat er veel tijdsdruk is, gelet op de windmolenprojecten op zee, kunnen we begrijpen. Maar dit is geen kleine verbouwing. De lasten en baten worden niet gelijk verdeeld. Het gaat over een project waar wij mogelijks de volgende 50 jaar elke dag zullen moeten mee leven en de gevolgen (gezondheid/natuur/uitzicht/waardevermindering/…) zullen moeten van dragen.
De dienst Omgeving en Elia moeten kiezen voor nieuwere technologieën die de laagste effecten op de omgeving hebben ipv voor oudere technieken.
Formeel gezegd, we eisen dat het voorzorgsprincipe toegepast wordt in combinatie met het ALATA principe (as low as technically achieveable).
Je kan op ons rekenen. We blijven ons samen met onze juristen inzetten om van de dienst Omgeving en de overheid antwoorden te krijgen op onze vragen en bezorgdheden.
We zijn niet tegen groene energie, maar Vlaanderen moet consequent zijn en ook het transport ervan moet op een duurzame en maatschappelijke aanvaardbare manier gebeuren.
Met deze ingesteldheid zullen we deelnemen aan de stakeholdergroep.
